PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

        Bir önceki başlıkta “Paragrafta Anlatım Biçimleri” konusunu işlemiştik. Paragraf Bilgisi konusunun alt başlığı olan Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları konusu ise bu başlık altında işlenecektir.

PARAGRAFTA DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİME YOLLARI

        Bir paragrafın yazımında, kullanılacak olan anlatım biçimini oluşturmak, anlatımı güçlendirmek, hitabı geliştirmek için çeşitli yöntemlere başvurulur. Bu yöntemler, aşağıda verilen altı başlık altında incelenir;

• Tanımlama
• Karşılaştırma
• Örneklendirme
• Tanık Gösterme (Alıntı Yapma)
• Benzetme
• Sayısal Verilerden Yararlanma

1) Tanımlama

        Tanımlama, paragrafta anlatılan unsurun ne olduğunun açıklanmasıdır. Bu yöntemde amaç, anlatılan kavramın zihinde görselleşmesini sağlamaktır. Tanımlama yöntemi genellikle açıklama yapılan ya da tartışmacı yazılarda kullanılır. Paragrafta tanımlama yapılıp yapılmadığı, cümle içindeki özneye “bu nedir?” sorusu sorularak tespit edilir.

NOT: Tanımlamada dikkat edilmesi gereken nokta, eğer cümlede kavramın sadece ne işe yaradığı anlatılıyorsa, o cümlede tanımlama yoktur.

Örneğin;

• Perspektif, teknik çizimde iki boyutlu bir düzlem üzerinde üç boyutlu görüntüleri oluşturmak için kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte çizimi yapan kişi, üç boyutlu bir görüntüyü cisimlerin uzaklığının gözlemci üzerinde olan etkilerini baz alarak, kağıt üzerinde üç boyutlu görselin etkilerinin gösterildiği bir iz düşüm yöntemi kullanır. Perspektif aynı zamanda, bir olayın gözlemci tarafından kişisel yargılarıyla oluşturduğu bakış açısıdır.

Yukarıdaki paragrafta perspektifin tanımlaması yapılmıştır. Yani bu paragrafta tanımlama vardır.

• Bu olayı daha geniş bir perspektif ile ele alarak ana düşünceye ulaşılabilir.

Ancak bu cümlede perspektifin tanımı yapılmamış, ne işe yaradığı belirtilmiştir. Bu nedenle bu cümlede tanımlama yoktur.

2) Karşılaştırma

        Karşılaştırma, paragrafta anlatılan kavramın okuyucu tarafından daha iyi anlaşılması için, bir diğer kavram, fikir ile kıyaslanarak benzer ya da farklı yönlerinin gösterilmesidir. Karşılaştırma yapılırken “gibi, ise, daha” gibi sözcükler mutlaka kullanılır.

Örneğin;

• Atlar tarih boyunca insanlar için daima iyi bir binek ve yoldaş olmuşlardır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle araçlar bu sevimli hayvanların yerini aldı. Ancak yine de günümüz dünyasında bu hayvanların araçlardan daha değerli olduğunu söylemek yanlış olmaz.

3) Örneklendirme

        Paragrafta anlatılan kavramı pekiştirmek ve inandırı kılmak için, kavram ile ilgili konu, eser, olaylardan örnek verme, alıntılama yapmaya örneklendirme adı verilir. Örneklendirme yapmadan önce cümle genellikle “örneğin, bakınız” gibi sözcüklerle başlar.

Örneğin;

• Günümüz sinemasında, filmlerde gördüğümüz animasyonlar CGI yani bilgisayar türetimi görüntü işleme methoduyla oluşturulmaktadır. Bu sahneler gerçek hayatta değil, sanal ortamda oluşturulurlar. Bu filmlere örnek vermek gerekirse; Alita, Avatar, Kayıp Balık Nemo gibi filmler cgi teknolojisi kullanılarak yapılmışlardır.

4) Tanık Gösterme (Alıntılama)

        Paragrafta anlatılan düşünceyi başka bir kişinin sözlerinden alıntı yaparak pekiştirme yöntemidir. Okuyucunun güvenini kazanmak için, tanık gösterilen kişi anlatılan konu hakkında bilgi sahibi olan biri olmalıdır.

Örneğin;

• Önyargı, kişinin hayata bakış açısını daraltan, düşüncelerimizi körelten bir zehir gibidir. Ele alınan bir olayda büyük resmi görmek yerine iğne deliğinden bakarak küçücük bir kısmını görmektir aslında. Maalesef önyargılara sahip bir insanı sahip olduğu yargılardan vazgeçirmek imkansıza yakındır. Einstein: “İnsanların önyargılarını parçalamak, atomu parçalamaktan daha zordur.” der.

5) Benzetme

        Benzetme, paragrafta anlatılan olgunun benzer başka bir kavram ile ilişkilendirilip benzetilmesidir. Benzetme yöntemi genel olarak soyut olan bir kavramı somut olan bir kavrama benzetmekle ya da anlatılan kavramı görselleştirerek yapılır. 

Örneğin;

• Aşk, koyu bir kahve gibidir. Aldığımız ilk yudum sıcak ve yoğundur. Ancak bardağın sonlarına doğru tat acılaşır ve soğumaya başlar.

6) Sayısal Verilerden Yararlanma

        Anlatılan olguyu kanıtlama amacıyla sayısal bilgilerden yararlanma yöntemidir.

Örneğin;

• Son altı aya baktığımızda, doların 7 türk lirası seviyesine yükselip ardından 5,3 türk lirasına kadar gerilediğini görürüz. Bunun sebeplerinden birisi olarak uluslararası devletlerin ülkemiz hakkındaki açıklamaları ve yabancı yatırımcıların bu açıklamalara göre hareket etmelerini gösterebiliriz.

        Yazımız burada bitiyor. Konunun devamı olan paragrafta anlam başlığında görüşmek üzere, hoşçakalın.